วิธีจำลองและฝึกฝนการตั้งค่าอุปกรณ์เครือข่ายด้วย GNS3

ไม่ว่าคุณจะเป็นนักศึกษาวิศวกรรมเครือข่าย ผู้สอบใบรับรอง CCNA/CCNP วิศวกรระบบ หรือแค่คนที่อยากเข้าใจการทำงานของเครือข่ายจริง — สิ่งสำคัญที่สุดคือ การได้ลงมือทำจริง แต่การซื้ออุปกรณ์เครือข่ายจริงๆ อย่าง Router, Switch, Firewall มาฝึกนั้นมีราคาแพงและใช้พื้นที่มาก

GNS3 คือทางออกที่สมบูรณ์แบบ มันคือซอฟต์แวร์ฟรีและโอเพ่นซอร์ส ที่ช่วยให้คุณสามารถ จำลองอุปกรณ์เครือข่ายจริงบนคอมพิวเตอร์ของคุณเอง

🧰 GNS3 คืออะไร?

GNS3 (Graphical Network Simulator 3) คือเครื่องมือสำหรับจำลองเครือข่ายที่ให้คุณ:

ลากและวางอุปกรณ์เครือข่ายลงในหน้าจอกราฟิก
เชื่อมต่ออุปกรณ์เข้าด้วยกันผ่านสายเคเบิลเสมือน
ใช้ ระบบปฏิบัติการจริงของ Cisco IOS หรือ IOU
เชื่อมต่อกับเครื่อง PC จำลอง หรือแม้แต่เชื่อมกับอินเทอร์เน็ตจริง
ตรวจสอบทราฟฟิกด้วย Wireshark ได้ในตัว

เหมาะสำหรับทั้งการเรียน การสอน และการทดสอบระบบก่อนนำไปใช้จริง

💻 ทำไมต้องใช้ GNS3?

ประโยชน์	รายละเอียด
💰 ประหยัดค่าใช้จ่าย	ไม่ต้องซื้ออุปกรณ์จริง
🔁 ใช้งานซ้ำได้	บันทึกและโหลด topology ได้ตลอด
💡 ใช้ IOS จริง	ไม่ใช่แค่จำลอง แต่เป็นระบบปฏิบัติการ Cisco จริง
🎓 เหมาะกับผู้สอบ CCNA/CCNP	ฝึกทำ routing, VLAN, NAT ได้เสมือนจริง
🧪 ทดสอบก่อนใช้งานจริง	ใช้เป็น staging หรือ testing lab

📦 สิ่งที่ต้องมีเพื่อเริ่มต้น

ติดตั้ง GNS3 GUI และ GNS3 VM
- ดาวน์โหลดได้ที่ https://www.gns3.com
ภาพระบบปฏิบัติการ IOS หรือ IOU
- สำหรับใช้กับอุปกรณ์จำลอง Cisco
VPCS หรือ Virtual PC
- เครื่อง PC เบาๆ สำหรับทดสอบการ ping หรือเชื่อมต่อ
Wireshark
- เครื่องมือจับแพ็กเกตระดับ packet ที่ผสานกับ GNS3

🔌 ตัวอย่าง: การจำลองเครือข่ายพื้นฐาน

แผนผัง:

[PC1] ←→ [IOU Switch] ←→ [Router R1] ←→ [NAT] ←→ [Internet]

🖥️ การตั้งค่า Router (R1)

interface FastEthernet0/1
 ip address 192.168.20.1 255.255.255.0
 ip nat inside
 no shutdown

interface FastEthernet0/0
 ip address dhcp
 ip nat outside
 no shutdown

access-list 1 permit 192.168.20.0 0.0.0.255
ip nat inside source list 1 interface FastEthernet0/0 overload

ip route 0.0.0.0 0.0.0.0 FastEthernet0/0

ฝั่ง LAN: ใช้ IP คงที่ 192.168.20.1
ฝั่ง NAT: รับ IP แบบ DHCP จาก NAT cloud
ใช้ NAT overload (PAT) เพื่อให้อุปกรณ์ในเครือข่ายออกอินเทอร์เน็ตได้

💻 การตั้งค่า PC1 (VPCS)

ip 192.168.20.3 255.255.255.0 192.168.20.1
set dns 8.8.8.8
ping 8.8.8.8

ตรวจสอบค่าด้วยคำสั่ง show

🔬 ตัวอย่าง Use Case ที่ฝึกได้ด้วย GNS3

สถานการณ์	สิ่งที่ฝึกได้
การแบ่ง VLAN	ตั้งค่า VLAN, trunk port, access port
การ routing ด้วย OSPF/BGP	จำลอง dynamic routing protocols
การตั้งค่า DHCP และ DNS	ทดสอบกับ Linux container หรือ VM
ส่ง log ไปยัง Wazuh หรือ SIEM	ใช้ syslog จาก router จริงไปยัง server
จำลองไฟร์วอลล์ ASA	ใช้งานไฟล์ QEMU สำหรับ ASA
ทดสอบความปลอดภัย	จำลอง penetration test หรือ IDS

🧠 เคล็ดลับการใช้งาน

ใช้คำสั่ง write memory หรือ copy running-config startup-config เพื่อบันทึกการตั้งค่า
เพิ่ม label บน topology เพื่อให้เข้าใจง่าย
คลิกขวา → “Start capture” เพื่อจับทราฟฟิกผ่าน Wireshark
ใช้ Docker container กับ Linux tools ได้ เช่น NGINX, dnsmasq, etc.

🚀 สรุป

GNS3 เป็นเครื่องมือที่ทรงพลัง ใช้งานฟรี และยืดหยุ่นสูง
มันสามารถจำลองการทำงานของอุปกรณ์เครือข่ายระดับองค์กรได้บนเครื่องของคุณเอง โดยไม่ต้องใช้งบประมาณซื้ออุปกรณ์จริง

ไม่ว่าคุณจะต้องการฝึกสอบ CCNA, ทดสอบ config จริงก่อนใช้งาน, หรือสอนนักศึกษา — GNS3 ช่วยให้คุณเรียนรู้แบบ hands-on ได้เต็มรูปแบบ